Ben Olsam Yapmazdım
Koçluk seanslarımda danışanlarımdan en çok duyduğum söz “ Ama ben olsam öyle yapmazdım” “Elbette yapmazdın çünkü sen, o değilsin. Muhtemelen o da senin yaptığını yapmazdı” demek geliyor içimden ama çok da yaramıyor bu yöntem açıkçası. Enneagram işte tam da bu noktada en az koçluk kadar inandığım bir model.
En sıkı fıkı olduğumuz anlaştığımız kişilerle bile birbirimize benzer yönlerimiz çok olsa da birbirimizden ayrılan, farklı olan yönlerimiz de çok. Kimimiz ilişkilerimizde yaşadığımız sorunlardan duygusal olarak çok etkilenirken, kimimiz o kadar de etkilenmiyor. Ya da kimimiz daha mülayim bir yapıdayken, sakin sakin tepki verirken bir diğerimiz çok daha heyecanlı olup, fevri tepki verebiliyoruz. Kimimiz ise çok rahat insanlarla kaynaşırken kimimiz de çekinik kalabiliyoruz…. Sosyo- kültürel yapı, yetişme tarzı, ekonomik düzey, genetik yapı, cinsiyet, zeka, bütün bu değişkenler mi bizi farklı kılan? Aynı anne babadan olma, aynı koşullarda yetişen kardeşlerin farklı olmasına ne diyeceğiz o zaman? Hatta daha da ileri gidelim tek yumurta ikizlerinde bile farklılıklar görülüyor. Her şey aynı gibi görünürken bu farklılık nasıl oluyor?
Bunun en temel nedeni doğuştan getirdiğimiz psikolojik çekirdeğimiz. Enneagram diliyle “ mizacımız”. Mizacımızı zemin olarak kabul edersek, yukarda saydığımız etmenlerle ( eğitim, kültür, inanç, çevre, aile, gen, zeka, cinsiyet gb) bu zemin üzerine şekillenen yapı kişiliğimizi oluşturuyor. Ancak farklılıklarımızı oluşturan en temel etken, doğuştan getirdiğimiz bu çekirdeğimiz yani mizacımız.
Peki mizacımızı bilmek bize ne sağlar?
Ben kimim? En doğal halimde sahip olduğum değer, erdem ve yeteneklerim neler? Beni sınırlandıran, engelleyen, korkularım neler? Aynı hataları neden yapıyorum? Böyle davranmamın altında yatan arayış, istek ve ihtiyaçlarım neler? Beni en çok neler motive eder, neler geriye düşürür? Mizacımın güçlü yönleri ya da potansiyel riskleri neler?
Bütün bu soruların cevabını vererek önce kendimizi sonra ilişkide bulunduğumuz kişileri anlamamızı ve sağlıklı ilişkiler kurmamızı sağlıyor. Farkındalık temelinde bir düşünce gücü yarattığı gibi değişim ve dönüşüm için de bir yol haritası sunuyor. Başa gelirsek şayet “ Ama ben olsam yapmazdım” cümlesinin ne kadar kifayetsiz kaldığını anlamamıza yarıyor. Hem kendimizi hem de karşımızdakini olduğu gibi kabul etmek, onun anladığı dilden konuşmak, yargısızca yaklaşmak, şefkat ve sevgiyle yaklaşmamıza sebep oluyor. Daha ne olsun.